مسجد جامع قرطبه یا مثکیه، در شهر قرطبه واقع در اندلس یا اسپانیای امروزی است. بنای این مسجد تقریباً دو قرن و نیم به طول انجامید. نام قدیم این مسجد «جامع حضرة» بود. در زمان عبدالرحمن خلیفهٔ اموی اندلس، این مسجد ۱۱ رواق داشت.این مسجد در سال ۷۸۶ میلادی توسط «عبدالرحمن اول» ساخته شد و بعد از تصرف مجدد شهر کوردوا توسط اسپانیایی ها به کلیسا تبدیل شد. بنای اولیه مسجد بدون قوس های اطراف صحن بوده است.
شکل نعل اسبی قوسها که از آغاز در مراحل مختلف در معماری اموی به ظهور رسیده بود، در اسپانیا و شمال آفریقا تا حد زیادی گسترش پیدا کرد. نقشه این مسجد به نوعی ساده شده نقشه مسجد متوکل است.
با ورود به این مسجد خود را در میان انبوهی از ستون ها می یابیم که فقط، مسیر جناح های ساختمانی، ما را به قبله هدایت می کنند. مسجد قرطبه مستطیل شکل است و صحن وسیعی دارد. این مسجد دارای رواق های متعددی است ؛ که بزرگ ترین آنها رواق میانی یعنی رواقی است که به محراب مسجد منتهی می گردد. از جمله بخش های متمایز مسجد محراب بدیع و خوش ساخت آن است . بالای این محراب هفت طاق قرار دارند که بر ستون هایی استوار گشته اند.
در این محراب هم چنین یک منبر نفیس ساخته شده از بهترین چوب ساج قرار دارد. گلدسته این مسجد (که به «گلدسته عبدالرحمن الناصر» معروف است) مناره ای بدیع ودرخشان است که دو پلکان و در مجموع ۱۰۷ پله دارد. بالای این گلدسته سه چتری قرار دارد که دو عدد از آن ها طلایی و سومی نقره ای است . اسپانیایی ها این گلدسته را به برجی برای ناقوس های کلیسا تبدیل کرده اند. طول دریچه ی مسین گلدسته و ارتفاع آن ۲۰ متر است .
نمای ساختمان از مرمر است و تزیینات عربی برجسته ای بر آن وجود دارد. در زاویه ی جنوبی مسجد مناره ی دیگری به شکل مربع وجود دارد که طول ضلع آن ۱۲ و ارتفاع آن ۹۳ متر است . این مناره دارای ۱۹ در است که همگی از ورقه های مس مقاوم ساخته شده است . گنبد مسجد قرطبه بر ۳۶۵ ستون مرمرین استوار است . چراغ دان های آن در حدود ۴۷۰۰ عدد است .
مسجد دارای ۱۲۹۳ ستون بوده که هم اکنون از آن تعداد ۱۰۹۳ ستون برجای مانده است . بازسازی و تعدیلات انجام یافته در این مسجد مراحل متعددی داشته است ؛ از جمله : در سال ۱۳۹ هجری امیر هشام بن عبدالرحمن آن را تجدید بنا نمود. در سال ۱۷۶ هجری امیر عبدالرحمن بن الحاکم گنبد آن را که جدّ وی عبدالرحمن بن معاویه ساخته بود بازسازی کرد. امیر محمد بن عبدالرحمن نیز مسجد را در سال ۲۰۷ هجری بازسازی نمود. در سال ۳۴۰ هجری امیر عبدالرحمن الناصر (المستنصر بالله) دستور داد تا گلدسته ی قدیمی آن را تخریب و به جای آن گلدسته ی جدید و خوش ساخت و زیبایی بنا نمایند. هم چنان که دستور داد منبری بدیع و نیز سه کوشک در آن بسازند، که این سه کوشک عبارتند از: کوشک «دار الصدقة»، کوشک «الوعاظ» و کوشک «البائسین». او هم چنان در امتداد مسجد پیاده رویی ساخت تاگردشگاهی برای اهالی قرطبه باشد، که این پیاده رو «پیاده رو المستنصری » نام دارد. در سال ۳۵۵ هجری امیر هشام بن الحکم «المؤید بالله» نیز به مسجد اهتمام ورزید و آن را بازسازی نمود.