محراب شبستان شمالی
محراب شبستان در ضلع جنوبی بلوک ۴ (شبستان ۴) و در مجاورت ساختمان تشریفات قرار دارد این محراب در حد فاصل تریبونها قرار داشته و دارای ارتفاع تقریبی ۱۰ متر از سطح تمام شده شبستان میباشد سبک معماری محراب از نوع مصرع بندی و طرح اسلیمی و خطایی میباشد که از قسمتهای مختلف زیر تشکیل گردیده است:
١- حاشیه اصلی که مزین به آیات قرآنی سوره مبارکه اسراء آیات مبارکه ۷۸ تا ۸۴ میباشد؛ این حاشیه معرق به عرض ۷۰ سانتیمتر و با خط ثلث نگاشته شده.
أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَیٰ غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا ﴿٧٨﴾ وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسَیٰ أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَّحْمُودًا ﴿٧٩﴾ وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّی مِن لَّدُنکَ سُلْطَانًا نَّصِیرًا ﴿٨٠﴾ وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۚ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقًا ﴿٨١﴾ وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِینَ ۙ وَلَا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّا خَسَارًا ﴿٨٢﴾ وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَی الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَیٰ بِجَانِبِهِ ۖ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ کَانَ یَئُوسًا ﴿٨٣﴾ قُلْ کُلٌّ یَعْمَلُ عَلَیٰ شَاکِلَتِهِ فَرَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَیٰ سَبِیلًا ﴿٨٤﴾
نماز را به هنگام بازگشت خورشید [به سمت مغرب که شروعِ ظهرِ شرعی است،] تا نهایت تاریکی شب، به پادار. و نیز قرآنِ سپیدهدمان را. همانا [قَرائت] قرآن [هنگام] فجر [در نماز صبح] مورد مشاهده [فرشتگان] است. (۷۸) و پاسی از شب را بیدار باش و تهجّد و عبادت کن. و این وظیفهای افزون برای توست. باشد که پروردگارت تو را به مقامی درخور ستایش و پسندیده برانگیزد. (۷۹) و بگو: «پروردگارا! مرا با ورودی نیکو و صادقانه وارد [کارها] کن و با خروجی نیکو بیرون آر! و از نزد خویش برای من برهانی یاریگر بگمار!» (۸۰) و بگو: «حقّ آمد و باطل نابود شد. همانا باطل، نابود شدنی است.» (۸۱) و آنچه از قرآن فرومیفرستیم، مایهی شفا [ی دل] و رحمتی برای مؤمنان است. و ستمگران را جز زیان نمیافزاید. (۸۲) و هرگاه به انسان نعمتی عطا کردیم، [از ما] رویگرداند و خود را مغرورانه از ما دور کند. و چون گزندی به او برسد، مأیوس و نومید میشود. (۸۳) بگو: «هر کس بر ساختار و خلق و خوی خویش عمل میکند، پس پروردگارتان داناتر است که چه کس رهیافتهتر است.» (۸۴)
.
۲- حاشیه داخلی که به شکل معرق با پیچ سه قل در آمده است؛ این طرح با عرض ۳/۳۷ قسمت زیرین حاشیه قرآنی را شامل میشود.
۳- قسمت اصلی و داخلی محراب از سه قسمت مجزا تشکیل گردیده است که به ترتیب از بالا به پایین عبارتند از:
الف- مقرنس از نوع ۵ پا
ب- قسمت میانی که از سه کتیبه معرق تشکیل گردیده است در وسط هر کدام از این کتیبهها گزیدهای از آیات قرآن با مضمون زیر نوشته شده است که به ترتیب از سمت چپ به راست به این شرح میباشد:
• وَاعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّیٰ یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ ﴿الحجر: ٩٩﴾ : و پروردگارت را پرستش کن، تا امر یقینیِ [مرگ] بر تو فرارسد.
• وَلِلَّـهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَیٰ فَادْعُوهُ بِهَا ...﴿الأعراف: ١٨٠﴾: و نیکوترینِ نامها برای خداوند است، پس خداوند را با آنها بخوانید.
• ...فَاعْبُدِ اللَّـهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّینَ ﴿الزمر: ٢﴾ : پس خدا را بپرست در حالی که خود را برای او خالص کردهای.
ج- قسمت پایینی که از سنگ ازاره به ارتفاع ۲ متر و عرض ۴/۵۵ متر تشکیل شده است.
.
خوشنویسی بینظیر خطوط محراب اثر استاد سید محمد حسینی موحد است. ایشان متولد سال ۱۳۳۷ در شهر قم و دارای مدرک استادی از انجمن خوشنویسان ایران و نشان درجه یک هنر میباشند.
آثار ایشان عبارتند از:
اشتغال دائمی در کتیبه نگارگری اماکن مقدسه
بیش از چهار هزار متر کتیبههای آستان قدس رضوی
کتیبههای آستان مقدس علوی در نجف اشرف
کتیبههای آستان مقدس حرم سید الشهدا علیه السلام در کربلای معلی
کتیبههای دور گنبد حضرت موسی بن جعفر و امام جواد علیهما السلام در کاظمین
کتیبههای مربوط به حرم حضرت عبدالعظیم
کتیبههای مربوط به مسجد جمکران
لوح مضبح شریف امام رضا علیه السلام
مجموعه خطوط ضریح حضرت امام رضا علیه السلام
مجموعه خطوط ضریح حضرت امام حسین علیه السلامو…
کتیبههای شبستان مصلای امام خمینی(ره) تهران