مسجدجامع یزد یکی از آثار گرانبهای ایران و در حقیقت گنجینه‌ای از معماری است که در عین عظمت، بسیار زیبا ساخته شده و هرقسمت آن معرف ذوق و هنر سازندگان آن است. ساختمان اصلی مسجد جامع متعلق به قرن ششم هجری قمری است؛ اما مسجد کنونی مربوط به دوره آل مظفر و قرن هشتم و نهم هجری قمری است. از امتیازات معماری و هنری مسجدجامع یزد ساختمان و کاشی کاری سردر بلند و باشکوه، دو مناره زیبا، معرق کاری، گره کاری و کاشی کاری های هنرمندانه و ظریف همراه دو کتیبه نفیس، یکی به خط کوفی آجری و دیگری به خط ثلث سفید است؛ اما مهم ترین اثر تزئینی این مسجد، محراب زیبا و گرانبهای آن است.

براساس اسنادی که از گذشته برجای مانده است، مدت زمان ساخت  و تکمیل مسجد جامع یزد، در حدود یک قرن به طول انجامیده است.  چرا که هر قسمت از این بنای تاریخی به مرور زمان و توسط بانیان متعددی ساخت و مرمت شده است. به نظر می‌رسد اولین بانی این اثر حیرت انگیز، عمرو لیث صفاری است. اما مشهورترین بانی ساخت آن، علا الدوله کالنجار، است که در سال‌های ۴۷۴ تا ۴۹۸ هجری شمسی به عنوان حاکم یزد، فعالیت کرده است. پس از فوت کالنجار، به همت دختران فرامرزبن علی که از خاندان کاکویی به شمار می‌آیند، بخش‌های جدیدی به بنای اصلی مسجد اعظم اضافه می‌شود.

گنبد مسجد که زیباییش چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌سازد، از دو پوسته‌ی متصل به هم تشکیل شده است که با طرح زیبایی از گل صابونکی، با ساقه‌ای مزین به نام الملک الله، که به خط کوفی تکرار شده است، عنوان یکی از ممتازترین و یگانه‌ترین آثار معماری جهان را از آن خود ساخته است. قطعا گنبدخانه، ایوان و مکان‌های اطراف آن را می‌توان یکی از زیباترین قسمت‌های مسجد جامع یزد دانست.

مسجد جامع یزد در سی و یکم تیر ۱۳۱۳ به شماره ۲۰۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.